De totaalkost van de gebruikscyclus of TCO van een wagen is voor een EV essentieel

De Europese autoriteiten - en ook de Belgische - willen de elektrische auto promoten. Een omwenteling voor zowel bedrijven als particulieren. De totaalkosten of “TCO” spelen hierbij een essentiële rol. We geven wat meer uitleg.

Bij het lezen van het artikel in De Tijd en l'Echo van september jongstleden verslikten veel bedrijven en zelfstandigen zich in hun koffie. Vanaf 2026 zouden alleen nog belastingvoordelen geboden worden aan CO2-neutrale voertuigen. Dit zou het einde betekenen van benzine- en dieselauto’s, en zou zelfs de overgang naar 100% elektrische voertuigen noodzakelijk maken!

2026, het einde van de verbrandingsmotor?

Deze verklaringen sloegen in als een bom. Febiac, Renta en Traxio, die respectievelijk de autoconstructeurs, de leasing- en verhuurmaatschappijen en de garagebedrijven vertegenwoordigen, hebben de gegrondheid van deze maatregelen in een nieuwe context geplaatst. Ook Touring reageerde door te verklaren dat deze maatregel te vroeg kwam. En met reden: in 2026 zal de openbare laadinfrastructuur nog veel te beperkt zijn.

Voor veel bedrijven lijken de prijzen van elektrische voertuigen nog veel te hoog. Om nog maar te zwijgen van de huidige coronacrisis, die enorme gevolgen heeft voor de toekomst van deze bedrijven. En bij uitbreiding zouden alle werknemers die van deze sociale structuur afhankelijk zijn, door deze maatregelen getroffen worden.

Dit wijst op een ingrijpende verandering in de keuze van toekomstige bedrijfsauto’s. Veel bedrijven zijn al begonnen met dit proces van energietransitie. Daarbij gaat de keuze duidelijk steeds meer in de richting van hybride, plug-in/oplaadbare of 100% elektrische voertuigen. Met de focus op het financiële aspect: het juist inschatten van de TCO, het veelbesproken concept van de “Total Cost of Ownership”.

TCO, de toverformule?

Wat is die TCO? Dat zijn de totaalkosten van het voertuig tijdens zijn gebruikscyclus. Marc Demoulin, hoofdredacteur van het tijdschrift link2fleet, verduidelijkt: “Voor een nauwkeurige berekening moet je rekening houden met de aankoopprijs, inclusief opties en kortingen. Maar ook met de kosten van onderhoud, banden, eventuele reparaties en het verbruik. Ongeacht of het nu diesel, benzine, CNG of elektriciteit is. Daar komt dan nog het fiscale aspect bij. Dat zal des te gunstiger zijn naarmate de CO2-uitstoot van het voertuig lager is.”

Hij voegt eraan toe: “Bij verhuur op lange termijn wordt de maandelijkse huur – waarin de diensten reeds inbegrepen zijn – als uitgangspunt genomen. Daar worden de CO2-bijdrage van de werkgever, eventuele herstellingen tijdens het contract en het verbruik bijgeteld om de TCO1 van het voertuig te bepalen.”

Wat het verbruik betreft, baseren sommige bedrijven hun berekeningen op de cijfers van de constructeur (gestandaardiseerd verbruik). Andere bedrijven proberen de werkelijkheid zo dicht mogelijk te benaderen door een aangepast verbruik te hanteren. Voor bedrijven die hun cost of ownership nog willen verfijnen, is er de TCO2 die ook rekening houdt met een berekening van fiscaal niet-toegestane uitgaven (verworpen uitgaven).

Een app om de TCO beter te berekenen

Nu de massale elektrificatie van het bedrijfswagenpark onvermijdelijk wordt, wordt deze TCO nog belangrijker ...

Dankzij hun lagere CO2-uitstoot zijn de kosten voor deze modellen immers nog meer aftrekbaar. Ook de gebruikskosten van een volledig elektrisch voertuig (onderhoud, onderdelen enzovoort) zullen veel lager liggen. Ten slotte zou de wederverkoopwaarde van dergelijke modellen in de komende jaren aanzienlijk kunnen stijgen.

Kortom, een elektrisch model dat op het eerste gezicht duurder lijkt dan zijn tegenhanger met verbrandingsmotor, kan de financiële vergelijking al snel omdraaien zodra de TCO-berekening wordt toegepast.

De “echte” plug-ins zijn de winnaars

De aftrekbaarheidsregels die begin 2020 van kracht zijn geworden, hebben een negatief effect gehad op bijna alle modellen op de markt. De fiscale aftrekbaarheid is voor alle auto’s teruggeschroefd. Zelfs voor elektrische auto’s, die nu nog maar 100% aftrekbaar zijn in plaats van 120% tot eind 2019.

Alleen de “echte” plug-inhybride wint bij de nieuwe regels, op voorwaarde dat het model voldoet aan de door de federale regering vastgestelde criteria. Namelijk: maximaal 50 g CO2-uitstoot en een voldoende krachtige batterij. In dit geval is het voertuig 100% aftrekbaar. Het is echter raadzaam om de aankoopbeslissing te baseren op een volledige TCO-berekening, en niet alleen op een huur- of aankoopprijs. Je moet namelijk ook rekening houden met de hogere catalogusprijs en afwijkende belastingregeling.

Voor wie is de elektrische auto?

Volgens Michel Willems van het belastingadviesbureau Mobilitas is de elektrische auto geschikt voor bijna alle profielen. Van de bestuurder die maar een paar kilometer per dag rijdt en maar één keer per week oplaadt, tot de chauffeur die veel rijdt en de stekker in het stopcontact steekt telkens de gelegenheid zich voordoet. Door het ontbreken van een voldoende dichte laadinfrastructuur en de complexiteit daarvan (meerdere beheerders van laadstations, noodzaak van abonnementen enzovoort) blijven lange trajecten echter ingewikkeld, met een rijbereik op snelwegen dat zelden meer dan 350 km bedraagt.

Hoewel de elektrische auto voor stadsbewoners het perfecte vervoermiddel zou kunnen zijn, vormt de moeilijkheid om in de stad op te laden (openbaar of privé) een rem op zijn verspreiding. Voor de TCO is de prijs van het opladen heel belangrijk. Het verschil kan gaan van een factor 1 tot 10! Van een woning met een tweevoudige meter en/of zonnepanelen tot snelladen op een snelweg met een lader zoals Ionity (de duurste van allemaal).

Toch blijft de elektrische auto de onbetwiste kampioen van het belastingvoordeel. Het forfaitaire tarief zal zowel voor de BIV als voor de verkeersbelasting in Wallonië en Brussel tot een minimum beperkt zijn. En het is volledig vrijgesteld in Vlaanderen, waar het maximaal aftrekbaar is. Ook de onderhouds- en bedrijfskosten zijn lager dan bij een verbrandingsmotor.

TCO, de sleutelrol van de bestuurder

Een element dat bij de TCO vaak vergeten wordt, is de bestuurder. Zoals Marc Demoulin bevestigt: “Hij of zij kan de totale gebruikskosten van een auto gemakkelijk met wel 15% beïnvloeden. Een zware voet beïnvloedt het verbruik en dus de totale kostprijs van de energie.

Ook de laadtechniek is van cruciaal belang. In het ideale geval moet een plug-in zo vaak mogelijk opgeladen worden. Bij voorkeur thuis of op het werk, want dat kost veel minder dan opladen bij een openbare laadpaal.

Bovendien is nu bewezen dat materiële schade aan een elektrisch voertuig duurder is dan bij zijn evenknie met verbrandingsmotor. Het gedrag van de bestuurder heeft ook een grote invloed op de kosten van onderhoud en banden. Daarom is het belangrijk dat een wagenparkbeheerder de juiste mechanismen opzet om bestuurders van elektrische voertuigen aan te moedigen de juiste praktijken toe te passen.” Al wie zijn TCO wil verlagen, moet hier rekening mee houden!

Conclusie

Touring heeft begrip voor de politieke wil om het wagenpark groener te maken, vooral in bedrijven. Maar de hypothetische verplichting om tegen 2026 alleen nog maar elektrische voertuigen te hebben, lijkt voorbarig. De laadinfrastructuur zal er nog niet klaar voor zijn en de prijzen van elektrische voertuigen zijn nog veel te hoog. Bovendien zullen alle werknemers van deze bedrijven via hun loonstrookje getroffen worden.

Touring is van mening dat het mobiliteitsbudget veel aantrekkelijker moet worden gemaakt, zodat meer werknemers al kunnen kiezen voor een milieuvriendelijke auto of hun volledige budget kunnen besteden aan alternatieve vervoerswijzen.

Intussen is het voor een wagenparkbeheerder (of een “eenvoudige” zelfstandige) van essentieel belang om de TCO van elektrische voertuigen onder controle te houden.